Z informacji Ministerstwa Sprawiedliwości wynika, że w ciągu ostatnich statystycznych 12 miesięcy państwo zakupiło dla sądów powszechnych 970 154 ryz białego papieru A4. Oznacza to, że w tym okresie zużyto 2425 ton papieru, na którego wyprodukowanie trzeba było ściąć ponad 41 tysięcy drzew (17 drzew na 1 tonę papieru). Czy postępująca cyfryzacja polskiego sądownictwa może tę sytuację zmienić? Według szacunków twórców Pierwszego Elektronicznego Sądu Polubownego dla przedsiębiorców ULTIMA RATIO prowadzenie sprawy on-line może zmniejszyć zużycie papieru o 200 razy w porównaniu do sądownictwa tradycyjnego.
Cyfryzacja dotyka już w zasadzie wszystkich stref naszego życia. On-line kupujemy bilety do kina czy na pociąg, za pomocą prostych aplikacji wynajmujemy samochody na minuty, zdalnie kontrolujemy produkcję z użyciem robotów w fabryce czy w końcu zamawiamy jedzenie do domu. Także polskie sądownictwo powszechne stara się zgodnie z tymi trendami reformować.
W 2010 roku w Lublinie rozpoczął swoją działalność e-sąd, który dla zasady miał zdecydowanie zmienić strukturę polskiego sądownictwa i przyśpieszyć wydawanie wyroków.
„E-sąd w Lublinie rzeczywiście pozwala na elektroniczne złożenie pozwu. Niemniej sąd ten nie jest dla pozwanego obowiązkowy, a zatem jeżeli pozwany nie chce się tam procesować, sprawa trafia do rozpoznania w trybie zwykłym do sądu powszechnego, w którym właśnie pozwany ma siedzibę. W takim wypadku nie ma już możliwości prowadzenia rozprawy on-line. Ograniczyć koszty, przyspieszyć wydawanie wyroków szczególnie w obrocie gospodarczym a przede wszystkim odciążyć tradycyjne sądownictwo mogą polubowne sądy on-line” – komentuje Robert Szczepanek, współzałożyciel pierwszego w Polsce w pełni elektronicznego sądu polubownego dla firm ULTIMA RATIO.
W sądach powszechnych prawie każda czynność jest dokumentowana. Na piśmie składa się pozew oraz odpowiedź na pozew. Strony wymieniają argumenty pisząc pisma procesowe. Kiedy odbywa się rozprawa, jej przebieg utrwalany jest w pisemnym protokole. Spisuje się również zeznania świadków i stron. Akta jednej sprawy szybko rozrastają się w ten sposób do kilku tomów, niekiedy trzeba je przewozić ciężarówkami Przekłada się to na tysiące stron papieru. Często po jednym „użyciu” takich akt sprawa się kończy i zostaje zarchiwizowana. Ograniczyć koszty, przyspieszyć wydawanie wyroków
Ultima Ratio rozpoczął formalnie działalność pod koniec kwietnia tego roku. Rozpatruje sprawy gospodarcze, w których stronami są firmy i przedsiębiorstwa. Żeby złożyć pozew, obydwie strony muszą zgodzić się na rozstrzygnięcie sporu właśnie przez ULTIMA RATIO. Sąd rozpatruje sprawy wyłącznie przez internet – nie posiada budynku, w którym trzeba się stawić, nie organizuje rozpraw, na które trzeba dojechać.
Pozew w naszym sądzie składa się w ciągu kilku minut, po zalogowaniu się do systemu informatycznego. Czynności procesowych można dokonywać o każdej porze dnia i nocy i w każdym miejscu na świecie, posiadającym oczywiście dostęp do internetu. Nie ma rozpraw, nie ma delegacji do siedziby sądu, w końcu nie ma potrzeby zużycia ton papieru na akta sprawy. Arbiter wydaje wyrok w ciągu 3 tygodni, mając możliwość komunikacji on-line ze stronami procesu. Drukujemy tylko pozew dostarczany do pozwanego i sam wyrok. Zużywamy dzięki temu około 200 razy mniej papieru. Szacujemy, że duże firmy prowadzące rocznie kilka tysięcy sporów sądowych ze swoimi kontrahentami mogą zaoszczędzić kilka milionów złotych. Oczywiście zaoszczędzi też Skarb Państwa zamawiając mniej papieru, ale chyba co bardziej ważne dla nas i przyszłych pokoleń zetniemy mniejszą liczbę drzew. – komentuje Robert Szczepanek z ULTIMA RATIO
W celu weryfikacji stron sąd ULTIMA RATIO korzysta z profilu zaufanego, podpisu kwalifikowanego oraz e-dowodów tożsamości. Niezwykle wygodne jest prezentowanie materiału dowodowego – w przypadku na przykład roszczeń z rękojmi za wady rzeczy sprzedanej, strona będzie mogła wprost z aplikacji mobilnej Ultima Ratio nakręcić telefonem komórkowym film obrazujący wady oraz jednym kliknięciem umieścić go na profilu danej sprawy. W analogiczny sposób możliwa jest prezentacja zdjęć, skanów pism, linków, nagrań audio, zrzutów ekranu i innych tego typu materiałów. Zabezpieczenia systemu elektronicznego Ultima Ratio są analogiczne do zabezpieczeń systemów bankowości elektronicznej. System informatyczny e-sądu został zbudowany przez polską spółkę ZETO Rzeszów a arbitrami są notariusze przeszkoleni w Stowarzyszeniu Notariuszy RP.
